تعاریف و دانستنیها

1- استان یزد به « سرزمین قنات ها » معروف است.

2- از شهر یزد با عنوان « شهر باد گیر ها » یاد می شود.

3- « آتشکده یزدان » در شهر یزد است.

4- « مجموعه بایزید بسطامی » در استان سمنان در بسطام است.

5- « مجموعه گنج علی خان » در استان کرمان است که در عصر صفویه بنا شده است.

6- « مسجد تاریخانه » یا « خدای خانه » در دامغان سمنان قدیمی ترین مسجد در ایران است.

7- آثار موجود در خراسان عبارتند از : بقعه ی شیخ جام در تربت جام، آرامگاههای خیام، عطار، شیخ بهاء الدین عاملی معروف به شیخ بهایی، شیخ حر عاملی و آرامگاه امام رضا، کتاب خانه آستان قدس رضوی و مسجد گوهر شاد ساخته شده در روزگار تیموریان.

8- آثار تاریخی شهر همدان عبارتند از : آرامگاههای ابن سینا، بابا طاهر خواجه فضل الله، شیر سنگی، گنبد علویان، و مقبره ی استر و مردخای.

9- شهرهای مهم خراسان قدیم در زمینه ی فرهنگ و دانش عبارتند از : نیشابور، مرو، بلخ، هرات و توس.

10- ابن سینا در روستایی به نام « افشنه » نزدیک بخارا متولد شد.

11- حضرت عیسی در یکی از شهرهای فلسطین به نام« بیت اللحم » به دنیا آمده است.

12- دکتر محمود حسابی را « پدر آموزش فیزیک » در ایران لقب داده اند.

13- کمال الدین اصفهانی به « خلاق المعانی » مشهور است.

14- کلیم کاشانی به « خلاق المعانی ثانی » مشهور است.

15- مؤسس حوزه ی علمیه ی قم « شیخ عبدالکریم یزدی » است.

16- کتابخانه « آیت الله مرعشی نجفی » در شهر قم است.

17- آغازگر نثر جدید فارسی « قائم مقام » است.

18- به نثر فارسی از آغاز قرن چهارم هجری تا مشروطه « نثر قدیم » و از مشروطه تا به امروز   « نثر معاصر » می گویند.

19- نثرهای قدیم را می توان به سه نوع تقسیم کرد که عبارتند از :                                  1) نثر ساده یا مُرسَل،  2) نثر مسجع و فنی. 3) نثر مصنوع و متکلف.

20- چهار فرشته ی مُقرب عبارتند از: جبرائیل، مکائیل، اسرافیل و عزرائیل.

21- محمود درویش را شاعر «  مقاومت فلسطین » نامیده اند.

22- از چهره های ادبیات پایداری فلسطین می توان به         غسان کنفاتی، محمود درویش، جبرا ابراهیم جبرا، و اثل مانین اشاره کرد.

23- سفرنامه ابن بطوطه مراکشی با عنوان « رِحله ی ابن بطوطه » یا « تحفه النُظار و غَرایبُ الأمصار » پدید آمد.

24- نمونه اعلای بهره گیری از هنر « مینیاتور» در نسخه های خطی کتاب شاهنامه بایسنقری  دیده می شود.

25- در سال 1895 میلادی، تعدادی از دانشمندان نظیر ادیسون در آمریکا و برادران لومیر در فرانسه هم زمان باهم دستگاه فیلم برداری و نمایش فیلم را اختراع کردند.

26- « کمدی الهی دانته » بزرگترین اثر ادبی ایتالیا است که موجب تثبیت و حفظ زبان ایتالیایی شد. کمدی الهی دارای سه بخش دوزخ ، برزخ و بهشت است.

27- میرعماد بزرگترین خوش نویس ایران، شیوایی و زیبایی خط نستعلیق را به حد کمال رساند.

28- امروزه مهمترین مراکز سفال سازی در روستای « اسالم » گیلان و « لالجین » همدان است.

29- نخستین ایرانی که به خوش نویسی شهرت یافت « ابن مقله » بود.

30- نخستین شعر پارسی را « محمد بن وصیف » پس از استیلای عرب در زمان یعقوب لیث سروده است.

31- کاغذ و مرکب را چه کسانی چینی ها  ساختند.

32- نخستین کسی که صنعت چاپ را رواج داد گوتنبرگ آلمانی بود.

33- نخستین روزنامه ایران را « میرزا صالح شیرازی » در دو ورق بزرگ در سال 1253 ه. ق. منتشر کرد که ماهی یک بار انتشار می یافت.

34- چهارده سال بعد از اولین روزنامه، « میرزا تقی خان امیر کبیر » روزنامه « وقایع اتفاقیه » را در تهران منتشر کرد، که هفته ای یک بار منتشر  می یافت.

35- از جمله روزنامه های که به زبان فارسی در ایران و خارج انتشار می یافت عبارتند از: روزنامه ادب و ملی در تبریز، روزنامه اختر در استانبول، روزنامه دانش و ثریا در قاهره.

36-  پابلو نرودا: از چهره های مهم ادب پایداری  آمریکای لاتین است.                 

37-  هریت بیچراستو: از مشهورترین نویسندگان ادب پایداری سیاهان است.

38- ابن مالک: دانشمند نحوی قرن هفتم که معروفترین کتابش « الفیه » است.

39- زمخشری: بار الله ابوالقاسم محمود زمخشری استاد تفسیر و حدیث و لغت و علوم بلاغی. اثر معروف وی « الکشاف فی تفسیر القرآن » است.

40- ارشمیدوس: دانشمند یونانی اولین کسی بود که کشف کرد اگر عدد پی یعنی 3/14 را در قطر دایره ضرب کنیم، محیط دایره به دست می آید. همچنین او دستگاه منجنیق را اختراع کرد.

41- هرقلیطوس: فیلسوف اوایل سدة پنجم قبل از میلاد یونان را به این دلیل که بی قراری و بی ثباتی را اصل هر چیز دانسته و در ناپایداری امور اصرار داشته و از مردم کناره جویی می کرده، او را در شمار فلاسفة بدبین می شمارند و حکیم گریان می خواندند.

42- رابیندرانات تاگور: از شاعران بزرگ هندوستان است که در کلکته به دنیا آمد.

43- زیب النسا: متخلص به « مخفی » از زنان شاعر هند است. وی در سرودن شعر از عرفی شیرازی پیروی کرده است.

44- محمد ابراهیم صفا: شاعر معاصر افغانستانی دیوان اشعار او به نام « نوای کوهسار » است.

45- دکتر طه حسین: ادیب و پژوهشگر معاصر مصری در سه سالگی نابینا شد کتاب « الایام » اثر اوست.

46- هومر: کهن ترین و نامدارترین حماسه سرای یونانی، وی در قرن هفتم قبل از میلاد می زیست. از آثار او می توان به « ایلیاد و ادیسه » اشاره کرد.

47- آتاتورک: پدر ترک، لقب مصطفی کمال پاشا بنیانگذار جمهوری ترکیه است. وی در سال 1878 متولد شد و در سال 1923 جمهوری ترکیه را به استقلال رساند. و در سال 1938 دیده از جهان فروبست.

48- آلپ ارسلان: دومین پادشاه سلسله ی سلجوقی ایران که در قرن پنجم می زیست. وی قلمرو خود را تا حدود چین و روم گسترش داد و امپراتور روم را مغلوب کرد.

49- اسفندیار: از پسران گشتاسب در شاهنامه ی فردوسی که به دست زرتشت، رویین تن گردید (به جز از ناحیه ی چشم)، و پیروزی ها یافت و عاقبت در جنگ با رستم بر اثر تیر دو شاخه ای که به چشمش اصابت کرد، در گذشت.

50- آشیل: مشهورترین قهرمان یونان در داستان ایلیاد است. وی به سبب تیر مسمومی که    « پاریس » به پاشنه ی پای او زد، کشته شد. آشیل به جز در قسمت « پاشنه پا » رویین تن بود.

51- هرکول: محبوب ترین پهلوان افسانه های یونانی و رومی که به خاطر قدرت فوق العاده و شجاعتش معروف است.

52- بانیپال: بزرگترین فرمانروای سرزمین آشور (در غرب رود دجله) در سال 668 تا 633 پیش از میلاد که به دانش و هنر و معماری و ادبیات بسیار توجه داشت. به دستور او همه ی آگاهی های آن زمان به خط میخی بر لوح هایی نقش یافت و در کتابخانه ی بزرگ آشور جمع آوری شد. بیشتر این لوح ها در موزه ی بریتانیا ی شهر لندن نگهداری می شود.

53- ابو مُسلم: سردار ایرانی که در خراسان بر بنی امیه خروج کرد و خلیفة اموی را برانداخت و خلافت عباسی را تأسیس کرد. منصور خلیفه او را به خدعه هلاک کرد.

54-  ناپلئون بناپارت: در فرانسه به سال 1769 متولد شد و در سال 1785 به خدمت ارتش در آمد پس از مدتی در اثر پیروزی های چشمگیر به مقامات بالای دولتی نایل شد. در جنگ با روس ها به سختی شکست خورد و عاقبت به دست انگلیسی ها اسیر شد و در جزیره سنت هلن به مرض سرطان در گذشت.

55- والریانس قیصر دوم: امپراتور روم که به دست شاپور ساسانی اسیر شد.

56- نرون: امپراتور ستمگر روم که قدرت را از دست مادر خود درآورد و سپس مادر و همسر خود را کشت. وی شهر رم را به آتش کشید و به آزار مسیحیان پرداخت.

57- نیکسون: یکی از رؤسای آمریکا، در دوره ی او جنگ ویتنام پس از سالهای طولانی پایان یافت.

58- برهمن: پیشوای روحانی آیین برهمایی که دین قدیم هندوان است و هم اکنون پیش از دویست میلیون پیرو در هندوستان دارد. این فرقه به وجود سه خدا: برهما (خدای بزرگ)، ویشنو (خدای محافظ) و شیوا (خدای ویرانگر) معتقدند.

59- بونصر مشکان: دبیر رسایل دربار محمود و مسعود غزنوی است که تا پایان عمر بر این سمت می ماند. وی استاد و مقتدای بیهقی است و بیهقی در همه جای تاریخ خود از او به نیکی و بزرگی یاد کرده است.

60- قابیل: پسر آدم و حوا است. وی از قبول رأی پدر در باب ازدواج سر پیچید و کار به قربانی واگذار شد. اما قربانی او در درگاه خداوند پذیرفته نشد و همین امر خشم او را بیشتر نمود و  برادر خود هابیل را با سنگ بکشت.

61- اهورا مزدا: خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان.

62- زرتشت: پیامبر ایرانی که در آذربایجان یاری متولد شد. وی معاصر گشتاسب پادشاه ایرانی بود. گشتاسب دین او را پذیرفت و مروج آن شد. اوستا کتاب دینی او بود که شامل سروده ها است. وی در حمله ی دوم ارجاسب به دست یک تورانی کشته شد.

63- لَهراسب: از پادشاهان کیانی و پدر گشتاسب، کیخسرو تخت پادشاهی را به لهراسب بخشید و او نیز سرانجام سلطنت را به فرزندش گُشتاسب واگذار کرد و خود به عبادت پرداخت.

64- گُشتاسب: پسر لَهراسب، پادشاه کیان که در سی اُمین سال سلطنتش، زرتشت ظهور کرد. چون گُشتاسب زرتشت را پذیرفت، مورد دشمنی ارجاسب تورانی قرار گرفت و میان ایشان جنگ در گرفت و سرانجام، ارجاسب به دست اسفندیار رویین تن فرزند گُشتاسب کُشته شد.

65- زال: پسر سام و پدر رستم، جهان پهلوان ایرانی که پس از تولد به علت سفیدی مو از سوی پدر طرد شد و به کوه البرز برده شد. زال را سیمرغ پرورد و چون جوانی برومند شد پدر با خوابی که دید او را از کوه بر گرفت وی عاشق رودابه دختر شاه کابلستان شد و با او ازدواج کرد حاصل این ازدواج رستم جهان پهلوان ایرانی شد.

66- رودابه: دختر شاه کابلستان، همسر زال و مادر رستم.

67- تهمینه:  دختر شاه سمنگان، همسر رستم و مادر سهراب.

68- کتایون: دختر شاه روم، همسر گُشتاسب و مادر اسفندیار.

69- زواره: پسر زال و برادر رستم.

70- فرامرز: پسر رستم، پهلوان بزرگ ایرانی.

71- بهمن: پسر اسفندیار، که به خون خواهی پدرش که به دست رستم زال کشته شده بود، خاندان زال زر را بر انداخت و زال را به زندان آهنین در افکند.

72- آشور (آسور): سرزمین قدیمی است که در بخش میانی رود دجله و کوهستانهای مجاور آن قرار دارد.

73- زابل: نام شهرهای متعددی در ساحل هیرمند بوده است که مهد خیزش حماسه های باستانی ایران و خاستگاه آینده ی موعد زرتشتیان است که از دریاچه ی هامون ظهور می کند. شهر فعلی زابل از شهرهای اخیر سیستان و بلوچستان است.

74- زاولستان: ایالت زابل؛ ناحیه ای که در جنوب بلخ و مشرق خراسان و سیستان و شمال بلوچستان واقع بود و مرکز آن غزنین نامیده می شد.

75- ماوراء النهر: سرزمینی بوده است در شمال رود سیحون و جیحون شامل بخارا، سمرقند، اشروسنه و ترمذ.

76- کشانی اشکبوس: منصوب به کوشان، سرزمینی در مشرق ایران قدیم، شامل مشرق ایران، مغرب هندوستان، افغانستان و ترکستان امروزی است.

77- خوارزم: ناحیه ای از ایران قدیم که در دوره ی قاجار جزء روسیه تزاری شد. اکنون از شهرهای ترکمنستان است.

78- چاچ: منطقه ای بزرگ و آباد از ماوراء النهر در کنار رود سیحون که اکنون تاشکند نامیده می شود و مرکز جمهوری ازبکستان است.

79- طاق بستان: دهکده ای که در کنار راه قدیم سنندج به کرمانشاه واقع شده است این محل به مناسبت داشتن حصارهای عهد ساسانی اهمیت بسیاری دارد.

80- قشقایی: ناحیه ای است در فارس شامل نقاطی که ایل قشقایی در تابستان و زمستان در آن جا سکونت دارند، نام ایلی در فارس.

ادامه مطلب در بخش پنجم